آموزش چای زعفران + دستور پخت آن

کلمه ادویه را همه ما بارها و بارها شنیده ایم اما آیا امروزه این کلمه در جایگاه لغوی اصلی اش استفاده می‌شود؟ ادویه جمع کلمه دوا به معنی دارو است اما امروزه به طعم دهنده ها در آشپزی اطلاق می شود اما چرا؟ این امر به طب اصیل سنتی ایرانی – اسلامی باز می گردد. طب سنتی قاعده کلی دارد با این مضمون که دارو و درمان باید در پیکره زندگی باشد و بهترین درمان تغییر شیوه زندگی است. همان چیزی که در طب نوین امروزه در غالب سبک زندگی (life style) مطرح می شود، پس در ابتدا ادویه به عنوان دارو و مصلح به غذا ها اضافه می شد اما با توجه به نتیجه مطلوب آنها روی مزه غذاها، کم‌کم تبدیل به اجزل اصلی آشپزی شده اند.

در واقع تمام ادویه ها دارای خاصیت دارویی مخصوصی با درجات مختلف هستند. اکثر این ادویه ها به اشکال مختلف قابل استفاده دارویی هستند. چند مدل از شکل های دارو در طب سنتی عبارتند از : عرقیجات (خواص گیری از طریق تقطیر)، جوشانده ها ، بخور ها ، چای و دمنوش ها که هر کدام از این اشکال در موقعیت های مختلف و فازهای مختلف بیماری ها تجویز می شود.

دمنوش ها تا چه میزان بین مردم محبوب شده اند؟

از بین این اشکال دارویی دمنوش ها توانسته اند در سبک زندگی نوین بسیار پر طرفدار باشند و حتی گاهی نه به شکل دارو، بلکه به عنوان ابزار پذیرایی مورد استفاده قرار گیرند و یا حتی وارد منو کافه ها شوند، چرا که این دمنوش ها علاوه بر خواص دارویی بی نظیری که دارند، اکثرا دارای طعمی دلپذیر بوده و آرامش بخش روح و جان هستند، از این رو طرفداران ویژه ای دارند.
یکی از ادویه ها که چای آن طرفداران ویژه ای دارد، همان طلای سرخ است، بله زعفران، البته که از دیدگاه طب سنتی گیاه زعفران فقط یک طعم دهنده نیست و یک دارو محسوب می شود، یعنی مصرف بیش ازحد آن بدون شناخت طبع و مزاج خود می تواند باعث بیماری شود اما تعادل در مصرف زعفران ما را از مواد مغذی بی نظیرش بهره‌مند می کند.

زعفران دقیقا چگونه گیاهی است ؟

همه ما بارها رشته های ظریف و سرخ زعفران را دیده ایم که عطر مطبوع آن حتی وقتی داخل بسته بندی های تجاری و پلاستیکی است مشام را نوازش می دهد اما قطعا تعداد کمتری از افراد هستند که گل و پیاز زعفران را بشناسند. زعفران گیاهی از خانواده گل زنبق است که از طریق پیاز تکثیر می شود.
یک پیاز سالم دوره گلدهی پانزده تا بیست و پنج روزه دارد و برداشت گل زعفران باید قبل از گرمازدگی و پژمردگی گل ها باشد از همین رو کار بسیار حساس و سختی است. سه بخش از گل زعفران قابل استفاده است، اول رشته کلاله سرخ، دوم پرچم های زرد رنگ و سوم گلبرگ های بنفش که امروزه خواص بی نظیر هر یک از این بخش ها به اثبات رسیده است.
اکنون که معرفی اجمالی از این گیاه بی نظیر ارائه شد ، آموزش چای زعفران موضوعی است که قصد داریم در ادامه حتما به آن بپردازیم، اما قبل از آن خالی از لطف نیست مراحل فرآوری گل زعفران را به اختصار بیان کنیم.
مرحله فرآوری باید دقیقا بلافاصله از چیدن گله ا آغاز شود و سرعت عمل به شدت بر کیفیت تمامی محصولات به دست آمده از گل زعفران تاثیرگذار است. کلاله ها باید بلافاصله از گل جدا شده و از لحاظ کیفی بررسی شوند و سپس به طور جداگانه و ترجیحا به شکل مکانیزه و جدا از هم خشک شوند.
زعفرانی که با رعایت تمامی این نکات کاشته شود به موقع و استاندارد رشد کند و در زمان مناسب برداشت شده و به سرعت فرآوری شود، مشخصا کیفیت بالایی خواهد داشت و چای زعفران به دست آمده از چنین زعفرانی نهایت دلپذیری و خواص را دارا خواهد بود.

خواص زعفران

اگر بخواهیم تمامی خواص زعفران را بیان کنیم باید یک فصل کامل از یک کتاب را به آن اختصاص دهیم، اما اکنون فقط برخی از خواص مهم زعفران را با توضیح مختصر بیان خواهیم کرد.
زعفران ده ها نوع از ترکیبات مختلف را در خود جای داده است مثلا سافرانال ، کروسین و انواع کاروتنوئید ها و آنتی اکسیدان های مختلف که همین ترکیبات فواید متعددی برای بدن انسان دارند و زعفران تمامی خواص خود را از همین ترکیبات می گیرد.
یکی از خواص مهم زعفران، افزایش گردش خون است که نتیجه آن بهبود فرآیند سوخت و ساز می شود. میزان آهن موجود در این رشته های سرخ باعث افزایش جمعیت گلبول های قرمز می‌شود و در نتیجه اکسیژن رسانی به اندام های مختلف بدن بهینه و بهتر صورت خواهد گرفت.
اسکوربیک اسید داخل زعفران باعث افزایش تولید گلبول های سفید می شود و از این طریق سطح ایمنی بدن بالا خواهد رفت.
مشخص شد که یکی از خواص بسیار مهم زعفران، تولید اجزا خونی سالم است که خاصیت بسیار مهمی است.
زعفران دارای مقادیر قابل توجهی پتاسیم است که این ماده شیمیایی اگر از منابع طبیعی وارد بدن شود، نقش عمده ای در سلامت قلب و کمک به عملکرد هر چه بهتر آن دارد. پتاسیم در واقع عامل مهمی در کنترل فشار خون در نتیجه سلامت شریان ها و قلب است.
یکی دیگر از خواص مهم زعفران برای بدن، کنترل دیابت است، چرا که در رشته های سرخ معطر و این گلبرگ های بنفش، میزان قابل توجهی منگنز نهفته است که خود کنترلگر سطح قند خون می‌باشد.

گیاه زعفران چه خواص دیگری می تواند داشته باشد؟

خاصیت مهم دیگر زعفران، کنترل اضطراب و استرس و ایجاد حس آرامش در بدن است. کنترل اضطراب در بدن به وسیله زعفران دقیقا با توجه به ترکیبات و خواصی که تا اینجا گفته شد شکل می گیرد، به بیانی دیگر زعفران به وسیله کنترل کیفیت خون، بهبود گردش خون و بهبود عملکرد قلب، بهبود سطح اکسیژن در تمام اندام ها باعث ایجاد حس آرامش و کنترل اضطراب در بدن می شود.
زعفران از همین طریق با ایجاد سلول سرطانی نیز مقابله می‌کند که خود جزو خواص شگفت انگیز زعفران است. زعفران به خاطر طبع گرم و خشکی که دارد برای کنترل وزن نیز مناسب است. همچنین به خاطر خواص ضد افسردگی که دارد از پر خوری های عصبی جلوگیری می کند.
دستگاه گوارش حاوی آنزیمی به نام لیپاز است که عامل هضم چربی می‌باشد. تحقیقات جدید ثابت کرده زعفران قادر به مهار این آنزیم و در نتیجه دفع چربی و پایین آوردن کالری خوراکی ها است. همچنین میزان سوخت و ساز گلوکوز را بالا می برد.
خبر خوب برای افرادی که قصد کاهش وزن دارند همین است، چای دلپذیر و خوش عطر زعفران بنوشید و لاغر شوید. البته استفاده از این ادویه بی نظیر هم حدود و اندازه ای دارد و مصرف بالاتر از حد استاندارد تعیین شده باعث بیماری و حتی آسیب های جدی و مرگ می شود.

چای زعفران برای چه مزاج هایی مناسب است؟

چای زعفران در طب سنتی ایرانی _ اسلامی با طبع گرم و خشک با درجه نسبتا بالا معرفی شده است، پس در مزاج های مشابه باید با مصلح آن مصرف شود. چای زعفران در فصل های گرم سال نیز باید با احتیاط بیشتری مصرف شود.
در واقع تمام خوراکی ها از لحاظ خشکی، تری و گرمی ، سردی بررسی می شوند و از این منظر چهار گروه تشکیل می دهند، گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک ، سرد و تر. همچنین افراد نیز همین مزاج ها را دارند، با این تفاوت که درصد بالایی از افراد تخلخل مزاج دارند، یعنی مثلا کبد گرم و خشک دارند و اندام دیگرشان سرد است، در این صورت زعفران برایشان سودمند خواهد بود، غیر از آن چای زعفران برای مزاج های دارای سردی و مزاج های دارای گرمی نیز مفید خواهد بود.

آموزش چای زعفران مجلسی

اکنون که این همه از زعفران و خواص چای زعفران گفتیم، خالی از لطف نیست که آموزش چای زعفران آن هم از نوع چای زعفران مرغوب و مجلسی را نیز بیان کنیم.
انواع چای و دمنوش مراحل آماده‌سازی یکسانی دارند اما تفاوت آنها در میزان زمان دم کشیدن آنها و مقدار مناسب گیاه برای داشتن یک چای متعادل است مثلا چای زعفران چون از گیاهی با عطر و طعم قوی تهیه می شود بهتر است میزان کمی زعفران در آن استفاده کنیم و حتما زعفران را با یک چای سازگار دیگر ترکیب کنیم.
یکی از انواع پر طرفدار چای زعفران، ترکیب چای زعفران با چای سیاه است. این نوع دمنوش به شدت خوش رنگ، خوش طعم و مطلوب مزاج است.
برای تهیه آن یک پیمانه چای سیاه مرغوب، یک چهارم پیمانه رشته زعفران یا پودر زعفران مرغوب لازم است، اما میتوان طبق سلیقه مواد دیگری همچون هل و گلاب نیز به آن اضافه کرد. برای تهیه این چای کافی است آب را جوش بیاورید، کمی صبر کنید رسوب احتمالی آب ته‌نشین شود، سپس زعفران، چای سیاه، گلاب و هل را درون قوری یا ظرفی که مورد نظر خودتان است بریزید و آب را به آرامی به آن اضافه کنید. درب آن را ببندید و ده دقیقه روی حرارت کم و غیر مستقیم (روی کتری یا سماور) قرار دهید. سپس در فنجان و با غنچه گل نسترن یا گل محمدی سرو کنید.
این نوع چای زعفران علاوه بر اینکه بسیار دلچسب و پر طرفدار است، تمام خواص دارویی زعفران را نیز دارا می‌باشد.
در پایان در نظر داشته باشید که چای زعفران هر چقدر هم دلچسب باشد، تعادل مصرف را باید در رابطه با آن رعایت کرد و همچنین به خرید زعفران مرغوب بپردازید تا چای خوش طعمی داشته باشید.